Честопати мислиме дека нашата најважна родителска задача е да го „насочиме“ детето. Да го поправиме. Да бидеме сигурни дека сè прави правилно. Но, што ако токму таа желба за совршенство е причината за хаосот дома?
Еден детски психотерапевт неодамна сподели реченица која одекна силно во светот на родителството: „КОНТРОЛАТА е главниот тригер за meltdowns кај децата.“
Звучи парадоксално, зарем не? Очекуваме дека контролата носи ред. Но, науката ни открива нешто сосема друго: Децата не “пукаат” затоа што се лоши деца. Тие пукаат кога нивното тело нема повеќе простор да дише.
Еве 4 ситуации кои можеби ви изгледаат познато, видени низ очите на експертите:
1. Илузијата на „мирното“ дете 🌊
Честопати се воодушевуваме на децата кои во јавност делуваат беспрекорно. Но, стручното око забележува нешто друго. Во случаите каде родителот ја корегира секоја ситница: како седи, како јаде, како држи молив. Детето можеби изгледа мирно, но неговиот нервен систем е всушност „стегнат како тупаница“. Кога тоа дете ќе стигне дома и ќе експлодира за најмала ситница, тоа не е разгаленост. Тоа е биолошка потреба на телото да го исфрли притисокот што го чувало цел ден.
2. Кога послушноста има висока цена 🌙
Дали детето слуша од доверба или од страв? Разликата е огромна. Забележан е случај на девојче кое никогаш не се расправало, но ноќите ги поминувало во врескање и кошмари. Терапевтот открил дека таткото, иако со најдобра намера, постојано ја коригирал. Заклучокот бил болен, но ослободувачки: „Таа не експлодира пред спиење. Таа ослободува 12 часа проголтана тензија.“ Откако корекциите биле намалени, мирниот сон се вратил за само една недела.
3. Дали сте „судија“ или „водич“? 🧭
При пишување домашни задачи, фразата „Не, тоа е погрешно, направи го вака“ често предизвикува целосна блокада (shut down) кај детето. Зошто? Затоа што чувството на набљудување го активира центарот за страв. Но, кога пристапот ќе се промени во љубопитност: „Покажи ми како размислуваш?“, паниката исчезнува. Лекцијата е едноставна: Контролата ја убива љубопитноста. Водството ја спасува.
4. Моќта на чорапите (Малите победи) 🧦
Во просек, возрасните можат да им кажат на децата „стоп“, „чекај“ или „не“ и до 20 пати во еден час. За детскиот мозок, кој развојно бара автономија, ова е рецепт за стрес. Во еден пример со секојдневни утрински тантруми, решението не било во построга дисциплина, туку во давање моќ. Дозволата детето само да ги избере чорапите и редоследот на облекување била доволна за драматично да се смири ситуацијата.
Што можеме да научиме од ова?
Нашите деца не бараат од нас да бидеме совршени. Бараат простор да постојат.
Нивните „тешки моменти“ не се пркос кон нас. Тие се порака од нивното тело: „Не можам сам да го носам овој притисок.“
Кога ќе го замениме контролирањето со соработка, се случува магија: нивниот нервен систем се релаксира. А запомнете, релаксирано дете секогаш ќе соработува подобро отколку што исплашено дете некогаш би можело.
